25 april 2017
(Bemoei)Praten over bemoeizorg
We zijn in samenwerking met stichting Raad op Maat, Odion en VUmc hard bezig met de digitalisering van de module Bemoeipraat! Bemoeipraat is een hulpmiddel voor mensen met LVB (en lager niveau) en hun begeleider om in gesprek te gaan over bemoeizorg. Zowel cliënt als begeleider leren zo wat bemoeizorg inhoudt, waar het binnen hun hulpverleningstraject toegepast wordt, en of dat eigenlijk wel nodig is. Zowel cliënt als hulpverlener worden zich bewust van de bemoeizorg binnen hun traject, en kunnen afspraken maken om het zo veel mogelijk te beperken. Er is al heel wat voorwerk gedaan en het is nu de beurt aan onze bouwers om de module online te realiseren. Eén ding is zeker: het begin ziet er al goed uit!
Wat is bemoeizorg?
Wanneer is zorg bemoeizorg? Bemoeizorg is ongevraagde hulp van de begeleider, terwijl de cliënt laat merken het daar niet mee eens te zijn. Een voorbeeld: stel dat een jongere niet wil dat een begeleider op zijn kamer komt om samen op te ruimen. Het lukt de jongere echter niet goed om dit zelf te doen en daarom komt de begeleider toch maar binnen om te helpen. Er is sprake van bemoeizorg: de cliënt geeft aan dat hij de hulp niet wil, maar de begeleider biedt de hulp toch.
Bewust bemoeien?
Cliënten of begeleiders zijn zich er lang niet altijd bewust van dat er sprake is van bemoeizorg. Bepaalt de begeleider hoe vaak de afwas gedaan wordt? Of hoe gezond de cliënt eet? Het is van groot belang om altijd helder te hebben of bemoeizorg echt nodig is en of je het toe mag passen. Het kan zijn dat een cliënt ook daadwerkelijk gezond wil eten of geholpen wil worden met de afwas. Dan kunnen daar duidelijke afspraken over gemaakt worden. Er is dan geen sprake van bemoeizorg.
Maar wil de begeleider wel ondersteuning bieden terwijl de cliënt dit niet wil, dan moet de begeleider nagaan: is er sprake van een risico voor de cliënt? Wegen de gevolgen van ingrijpen op tegen het zelfbeschikkingsrecht van de cliënt? Een jongere is niet altijd goed in staat om de gevolgen te overzien of een situatie goed in te schatten. Daarom is het soms noodzakelijk en in het belang van de cliënt dat een begeleider zich ‘er mee bemoeit’. Door met elkaar te praten over de situatie kan een jongere beter begrijpen waarom de begeleider anders over de situatie denkt.
Dialoog centraal
De module bestaat uit twee delen. Het eerste deel is een gezamenlijk deel voor cliënt en hulpverlener en helpt hen om samen in gesprek te gaan over onderwerpen waar bemoeizorg mogelijk speelt. Aan de hand van thema’s beantwoorden zowel cliënt als begeleider vragen. Bijvoorbeeld over welke informatie de begeleider van de cliënt nodig heeft, wat de cliënt wil en waar de grenzen liggen. Na het invullen bespreken ze de antwoorden en is het mogelijk om afspraken te maken. Door samen duidelijke afspraken te maken ontstaat zorg waar iedereen het mee eens is.
Wanneer wel, wanneer niet
Het tweede deel is een e-learning voor de hulpverlener. De hulpverlener leert hoe en wanneer hij bemoeizorg mag inzetten en wat de regels zijn. Het begrijpen en verminderen van bemoeizorg is voor een hulpverlener van groot belang. Bemoeizorg mag niet zomaar! Het gaat immers om zorg die een ander niet wil. Een begeleider leert in het programma welke stappen hij moet doorlopen en wanneer bemoeizorg wél noodzakelijk is.
Samenwerking
Het huidige werkboek Bemoeipraat is tot stand gekomen door een samenwerking tussen Odion, Stichting Raad op Maat en het VUmc (gezondsheidsrecht).